9 Ocak 2011 Pazar

M. Excel'de Temel Matematiksel İşlemler ve Temel Fonksiyonlar

Excel'de hesaplamalar formül yazılarak gerçekleştirilir ve bütün formüller = (eşittir) karakteri ile başlar. Excel'de bir hücreye ilk olarak = karakteri girildiğinde Excel formül yazıldığını algılar ve bu  yönde hareket eder. A1 hücresine girilecek =4+5 ile 4+5 farklı olarak yorumlanır.

Temel Aritmetik İşlem Operatörleri

Çarpma: *
Bölme: /
Toplama: +
Çıkarma: -
Üs Alma: ^
Yüzde: %

Örnekler

=4+5 (4 ile 5'i topla)
=4*5 (4 ile 5'i çarp)
=(5+5)*5 (5 ile 5'i topla ve sonucu 5 ile çarp)
=60*10% (60'ın yüzde 10'u)
=A1/B1 (A1 hücresini B1 hücresine böl)
=D1^3 (D1 hücresinin 3. kuvveti)
Matematikteki işlem sırası Excel için de geçerlidir. Formüllerde bu işlem sırasına dikkat etmek oldukça önemlidir.  İşlem sırası temel olarak şu şekildedir: Parantez içi, üs alma, çarpma, bölme, toplama, çıkarma.

Örnek:

=5+5*5 (İlk olarak çarpma işlemi yapılacağından sonuç 30 çıkacaktır)
=3^2+3/3 (3'ün karesi 9, 3/3=1, 9+1=10)

Temel Mantıksal İşlem Operatörleri

Genel olarak hazır fonksiyonlarda, karşılaştırmalarda kullanılan karakterlerdir:

Eşittir: =
Küçüktür: <
Büyüktür: >
Küçük eşit: <=
Büyük eşit: >=
Eşit değildir: <>

Sıklıkla Kullanılan Excel Fonksiyonları  (İşlevleri):
Excel'de hesaplamalar için hazır fonksiyonlar bulunmaktadır. Hazır fonksiyonlara, formül çubuğunun yanındaki fx düğmesinden erişilebilir veya hazır fonksiyonlar, yazılarak da kullanılabilir.  Genel olarak = karakterinden sonra hazır fonksiyonun adı yazılır ve parantez açılır. Parantez açıldıktan sonra Excel hazır fonksiyonun parametrelerini kullanıcıya bildirir. Fonksiyonlardaki parametreler birbirinden genel olarak ; (noktalı virgül) karakteri ile ayrılmaktadır. Parametreler tamamlandıktan sonra parantez kapatılarak enter tuşuna basılır.

=TOPLA(Sayı1;Sayı2;...)
Sayıları toplamak için kullanılır. Parametre olarak belirtilen her sayı (Sayı1, Sayı2, ...) bir sayı, bir hücre, bir hücre aralığı vs olabilir.

Excel'de hücre aralıkları (bitişik hücreler) : (iki nokta üst üste) karakteri ile belirtilir. Örneğin A1:B3, A1'den B3'e kadar olan hücreleri ifade eder. Yani A1:B3, A1,A2,A3,B1,B2 ve B3 hücreleridir.

Benzer şekilde ; (noktalı virgül) bitişik olmayan hücreleri ifade etmektedir. A1;B3, A1 ve B3 hücrelerini ifade etmektedir.

=TOPLA(3;5;A1) (=3+5+A1 anlamına gelir. Fonksiyonda 3 sayı tanımlanmıştır.)
=TOPLA(A1:B3) (=A1+A2+A3+B1+B2+B3 anlamına gelir. Fonksiyonda 1 sayı tanımlanmıştır.)
=TOPLA(A1;B3) (=A1+B3 anlamına gelir. Fonksiyonda 2 sayı tanımlanmıştır.)

=ORTALAMA(Sayı1;Sayı2;...)
Verilen sayıların ortalamasını alır.  Parametre olarak belirtilen her sayı (Sayı1, Sayı2, ...) bir sayı, bir hücre, bir hücre aralığı vs olabilir.

=ORTALAMA(15;5) (15 ve 5 sayılarını toplar. 2'ye böler)
=ORTALAMA(A1;B3) (A1 ve B3 hücrelerini toplar. 2' ye böler)
=ORTALAMA(A1:B3) (A1,A2,A3,B1,B2,B3 sayılarını toplar. 6'ya böler)

=ÇARPIM(Sayı1;Sayı2;...)
Verilen sayıları çarpar. Parametre olarak belirtilen her sayı (Sayı1, Sayı2, ...) bir sayı, bir hücre, bir hücre aralığı vs olabilir.

=ÇARPIM(3;5) (3 ile 5'i çarpar)
=ÇARPIM(A1;B3) (A1 ve B3'ü çarpar)
=ÇARPIM(A1:B3) (A1,A2,A3,B1,B2,B3 hücrelerini çarpar)

=KUVVET(Sayı;Üssü)
Belirtilen sayının kuvvetini almak için kullanılır. ^ karakteri ile aynı görev yapar.

=KUVVET(5;2) (5'in karesi, =5^2)
=KUVVET(A1;3) (A1'in kübü, =A1^3)

=KAREKÖK(Sayı)
Belirtilen sayının karekökünü alır.

=KAREKÖK(25)
=KAREKÖK(A1)

=YUVARLA(Sayı;Virgülden Sonra İstenen Basamak Sayısı)
Belirtilen sayıyı, virgülden sonra istenen basamak sayısına göre yuvarlar. Yuvarlama işlemi 0,5'e göre yapılır.  Kalan kısım 0,5 ve üzeri ise son hane 1 arttırılır. Değilse aynı şekilde kalır.

=YUVARLA(25,39;0) (Virgülden sonra 0 basamak istenmektedir. 0,39, 0,5'ten küçük olduğu için sonuç 25'tir)
=YUVARLA(25,39;1) (Virgülden sonra 1 basamak istenmektedir. 0,9, 0,5'ten büyük olduğu için sonuç 25,4'tür)
=YUVARLA(25,394;2) (Virgülden sonra 2 basamak istenmektedir. 0,4, 0,5'ten küçük olduğu için sonuç 25,39'dur)

=AŞAĞIYUVARLA(Sayı;Virgülden Sonra İstenen Basamak Sayısı)
Belirtilen sayıyı, virgülden sonra istenen basamak sayısına göre aşağı yuvarlar.

=AŞAĞIYUVARLA(25,39;0) (Virgülden sonra 0 basamak istenmektedir. Sonuç 25'tir)
=AŞAĞIYUVARLA(25,39;1) (Virgülden sonra 1 basamak istenmektedir. Sonuç 25,3'tür)
=AŞAĞIYUVARLA(25,394;2) (Virgülden sonra 2 basamak istenmektedir. Sonuç 25,39'dur)

=YUKARIYUVARLA(Sayı;Virgülden Sonra İstenen Basamak Sayısı)
Belirtilen sayıyı, virgülden sonra istenen basamak sayısına göre yukarı yuvarlar.

=YUKARIYUVARLA(25,39;0) (Virgülden sonra 0 basamak istenmektedir. Sonuç 26'dır)
=YUKARIYUVARLA(25,39;1) (Virgülden sonra 1 basamak istenmektedir. Sonuç 25,4'tür)
=YUKARIYUVARLA(25,394;2) (Virgülden sonra 2 basamak istenmektedir. Sonuç 25,40'dır)

=MAK(Sayı1;Sayı2;...)
Belirtilen sayılardan en büyüğünü verir. Parametre olarak belirtilen her sayı (Sayı1, Sayı2, ...) bir sayı, bir hücre, bir hücre aralığı vs olabilir.

=MAK(1,3,5,7,9,10,15) (Sonuç 15'tir)
=MAK(A1;B3) (A1 mi büyük? B3'mü büyük?)
=MAK(A1:B3) (A1,A2,A3,B1,B2,B3. Hangisi en büyük?)

=MİN(Sayı1;Sayı2;...)
Belirtilen sayılardan en küçüğünü verir. Parametre olarak belirtilen her sayı (Sayı1, Sayı2, ...) bir sayı, bir hücre, bir hücre aralığı vs olabilir.

=MİN(1,3,5,7,9,10,15) (Sonuç 1'dir)
=MİN(A1;B3) (A1 mi küçük? B3'mü küçük?)
=MİN(A1:B3) (A1,A2,A3,B1,B2,B3. Hangisi en küçük?)

=EĞER(Şart; Şart Gerçekleştiğinde Yapılacak; Şart Gerçekleşmediğinde Yapılacak)
Eğer fonksiyonu 3 parametre almaktadır. İlk parametre mantıksal sınamadır. Burada karşılaştırma operatörleri kullanılmaktadır. İkinci parametre mantıksal sınama gerçekleştiğinde yani şart sağlandığında yapılacak işlemlerdir. Son parametre ise mantıksal sınama gerçekleşmediğinde yapılacak işlemlerdir.

Örneğin, A1 hücresindeki sayının 25'ten küçük olup olmadığı test edilmek istenildiğinde;

=EĞER(A1<25;"A1 hücresindeki sayı 25'ten küçüktür";"A1 hücresindeki sayı 25'ten büyüktür")

veya

=EĞER(A1>25;"A1 hücresindeki sayı 25'ten büyüktür";"A1 hücresindeki sayı 25'ten küçüktür")

kullanılabilir. Excel'de metinler çift tırnak içine alınarak yazılır.

=VE(Şart1;Şart2;...)
Kendisine verilen şartların hepsi gerçekleştiğinde DOĞRU sonucunu verir. Şartlardan herhangi biri sağlanmazsa YANLIŞ sonucunu verir. Bu fonksiyon, sıklıkla Eğer fonksiyonu ile birlikte kullanılmaktadır.

=VE(A1<25;B1<15;C1<10) (3 tane şart tanımlanmıştır. 3 şart da sağlanırsa DOĞRU, herhangi biri sağlanmazsa YANLIŞ sonucunu verir)

=YADA(Şart1;Şart2;...)
Kendisine verilen şartlardan herhangi biri gerçekleştiğinde DOĞRU sonucunu verir. Şartların hepsi sağlanmazsa YANLIŞ sonucunu verir. Bu fonksiyon, Eğer fonksiyonu ile birlikte sıklıkla kullanılmaktadır.

=YADA(A1<25;B1<15;C1<10) (3 tane şart tanımlanmıştır. Herhangi biri sağlanırsa DOĞRU sonucunu verir)

=EĞERSAY(Aralık;Ölçüt)
Belirtilen aralıkta, istenilen ölçüte uygun olan hücrelerin sayısını verir.

=EĞERSAY(A1:B3;"Elma") (A1,A2,A3,B1,B2 ve B3 hücrelerinden kaçında "Elma" var?)
=EĞERSAY(A1:B3;"<10") (A1,A2,A3,B1,B2 ve B3 hücrelerindeki 10'dan küçük olan kaç hücre var?)

=SOLDAN(Metin;Kaç Karakter)
Belirtilen metnin solundan istenilen sayıda karakter elde etmek için kullanılır.

=SOLDAN("Balıkesir";3) (Sonuç Bal olacaktır)
=SOLDAN(A3;5) (A3 hücresindeki metnin solundan ilk 5 karakteri al)

=SAĞDAN(Metin;Kaç Karakter)
Belirtilen metnin sağından istenilen sayıda karakter elde etmek için kullanılır.

=SAĞDAN("Balıkesir";3) (Sonuç Sir olacaktır)
=SAĞDAN(A3;5) (A3 hücresindeki metnin sağından ilk 5 karakteri al)

=BİRLEŞTİR(Metin1;Metin2;....)
Verilen metinleri birleştirmek için kullanılır. & karakteri de aynı işlevi görmektedir.

=BİRLEŞTİR("BAL";"IKE";"SİR") (Sonuç BALIKESİR. ="BAL"&"IKE"&"SİR" de kullanılabilir)
=BİRLEŞTİR(A1;B1) (A1 ve B1 hücrelerini birleştirir. =A1&B1 de kullanılabilir)


Kaynaklar
http://office.microsoft.com
Gaffar TAŞKIN, Tic. Tur. Ok. Bilgisayar 2 Ders Kitabı

2 yorum: