BIOS (Basic Input Output System)
Anakartın ve anakarta bağlı diğer donanımların özelliklerini ve çalışma parametrelerini belirleyen ROM üzerindeki yazılımdır.
- Donanımların arasında bağ kurarak çalışmasına olanak tanır.
- Donanımların çalışma parametrelerini ve adreslerini belirler ve işletim sistemine sunar.
- ROM üzerindedir ve kalıcıdır.
- PC’nin her açılışında devreye girerek donanımları test eder. Hata algıladığında kullanıcıya bildirir.
CMOS (Complimentary Metal Oxide Semiconductor)
BIOS bir yazılımdır ve ROM üzerindedir. ROM, okunabilir olduğu için BIOS üzerinde yapılan değişiklikler CMOS denilen bellekte tutulur. CMOS, pil ile beslenir ve BIOS ayarlarını saklar.
BIOS’un Çalışması
Bilgisayarın güç düğmesine basıldığında işletim sistemi çalıştırılmaya başlanmadan önce BIOS donanımları test eder.
- Ekran kartının çalışıp çalışmadığı, kullandığı bellek tipi ve yongaseti
- RAM testi ve miktarı
- IDE / SATA sürücülerinin tespiti
- Klavye tespiti
- Anakarttaki onboard kartlar/takılı kartlar vb
Eğer BIOS hata algılarsa, bunu kullanıcıya sesli/yazılı olarak bildirir. En sık karşılaşılan; ekran kartı veya RAM problemlerindeki sesli uyarıdır.
Açılış esnasında BIOS bazı bilgileri kullanıcıya bildirir.
- Ekran kartı bilgileri
- İşlemci bilgileri
- IDE/SATA konektörlerine bağlı aygıtlar (HDD, DVD-CD Sürücüleri)
- RAM miktarı ve tipi
- BIOS modeli ve tarihi
- Anakart modeli-chipseti
BIOS, açılışta ilk olarak hangi sürücüden sistemin açılacağına bakarak, o aygıttan sistemi açmaya çalışır (Boot Sequence). Eğer ilk aygıtta geçerli bir açılış sistemi yoksa sırasıyla sonraki aygıtlardan sistemi açmaya çalışır.
Standart CMOS Setup
- IDE aygıtları tanıtma ve çalışma parametrelerini ayarlama
- Saat/tarihi ayarlama
- Hata kontrol denetimini belirleme (Halt On)
- Disket sürücünün tipi
- Algılanan bellek miktarı vb
Advanced BIOS Features Setup
- First/Second/Third Boot Device (Boot Sequence): Sistemin hangi aygıtlardan sırayla açılmaya çalışılacağı.
- Boot Other Device: Boot edilebilir bir aygıt bulunamazsa, boot edilebilir diğer aygıtlara bakılıp bakılmayacağı.
- Boot Up Numlock Status: Açılışta NumLock tuşunun açılıp açılmayacağı.
- Password Check/Security Option: Kullanıcı şifrelerinin nerede sorgulanacağı (BIOS’a giriş/PC’nin açılışı)
- Init Display First: Ekran kartının hangi slotta yer aldığı, ilk olarak hangi slota bakılacağı (AGP /PCI)
Integrated Peripherals
Genel olarak anakart üstündeki birimleri açmak/kapatmak veya çalışma adreslerini belirlemek için kullanılan BIOS menüsü.
- On Chip Primary IDE / On Chip Secondary IDE
- USB Controller / USB Keyborad Support /USB Mouse Support
- Onboard LAN / Onboard Serial Port / Onboard Parallel Port
- Game Port Adress / Onboard Audio
Genel olarak bilgisayarın açılışı ile ilgili seçeneklerin belirlendiği BIOS menüsü.
- ModemRingOn / WakeOnLan
- Resume by Alarm
- Power On By Mouse / Power On By Keyboard
- Automatic Power Up / AC Loss PC Restart
PC Health Status/Hardware Monitor
Bilgisayardaki fanların dönüş hızı, fan uyarısı, işlemci sıcaklığı, işlemci voltajı gibi PC’nin durumunun izlendiği bölüm. Belirlenen bir sıcaklığa geldiğinde sistemin uyarı vermesi için ve/veya kapanması için kullanılan seçenekler.
- Current CPU Temprature / CPU Warning Temprature / Current CPU Fan Speed / CPU Fan Fail Warning
Load Fail Safe Defaults
Sistemde bir sorun olduğunda BIOS’u varsayılan güvenli minumum ayarlara çekmek için kullanılır.
Load Optimized Defaults
BIOS’u sistem için en uygun ayarlara çekmek için kullanılır.
Set Supervisor & User Password
Şifre koymak için kullanılan seçenek. Supervisor, BIOS üzerinde tam hâkimiyet sağlar. User Password’ün yetkileri sınırlıdır.
Save And Exit Setup (F10)
Yapılan değişiklikleri kaydederek BIOS’tan çıkış için kullanılır.
Exit Whitout Saving
Yapılan değişiklikleri kaydetmeksizin BIOS’tan çıkış için kullanılır.
İşletim Sistemi Kurulurken Kullanıcıdan Genel Olarak İstenilen Bilgiler
- İşletim sisteminin kurulacağı hdd ve partition
- Bölge ve dil seçenekleri
- Klavye düzeni
- Ad ve kuruluş bilgileri
- Ürün anahtarı
- Bilgisayar adı
- Yönetici parolası
- Tarih-saat ve saat dilimi
- Bilgisayarın çalışma grubu
- Kullanıcı hesapları
Kaynaklar
[1] http://www.pclabs.com.tr/2003/06/23/detaylarla-bios-nedir-ne-degildir/
[2] http://computer.howstuffworks.com/bios.htm
[3] http://www.tomshardware.com/reviews/bios-a-z,1200.html
[4] GA-8PE667 Kullanma Kılavuzu
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder